Poniżej prezentujemy kluczowe kwestie bezpośrednio wpływające na kształtowanie się kosztów działalności gospodarczej w 2024 r.
1. Wzrost wysokości minimalnego wynagrodzenia
Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 14 września 2023 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2024 r.:?
2. Wzrost wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia
Zgodnie z Obwieszczeniem Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 4 grudnia 2023 r. w sprawie kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w roku 2024 oraz przyjętej do jej ustalenia kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia ustalono limit rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe na rok 2024 na kwotę 234.720,00 zł. Przyjęta do tego celu prognozowana średnia kwota wynagrodzenia wyniesie zatem 7.824,00 zł.
3.Wzrost wysokości składek społecznych
Podwyżka składek na ubezpieczenia społeczne od 1 stycznia 2024 r. wyniesie 12,8 proc. Składki płacone przez przedsiębiorców wzrosną zatem o 181,84 zł miesięcznie i będą wynosić 1600,32 zł. W przypadku przedsiębiorców korzystających z tzw. małego ZUS-u podwyżka wyniesie 17,8 proc.
Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek. Prognozowane przeciętne wynagrodzenie wzrasta w 2024 o 12,8 proc. - o tyle też wzrosną składki na ubezpieczenie społeczne w porównaniu z 2023 r. Tak więc składki na ubezpieczenie społeczne przedsiębiorców w 2024 r. będą liczone od podstawy w wysokości 4.694,40 zł. Przypominamy, że wysokość miesięcznej składki społecznej zależy przede wszystkim od tego, od jakiej podstawy przedsiębiorca opłaca składki.
Warto zwrócić uwagę na 3 poniższe kwestie:
4. Wzrost wysokości małego ZUSu
W 2024 roku wzrośnie tzw. mały ZUS tj. preferencyjny ZUS uprawniający do opłacania niższych składek na ubezpieczenia społeczne przez przedsiębiorców, którzy dopiero zaczynają prowadzić działalność lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej nie prowadzili innej pozarolniczej działalności oraz nie wykonują działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy (B2B). Przypominamy, że z preferencyjnej wysokości składek ZUS przedsiębiorca może skorzystać przez 24 miesiące, a zawieszenie działalności gospodarczej nie przerywa biegu okresu uprawniającego do małego ZUS-u.
Podstawa składek, bez składki zdrowotnej, w 2023 r. wynosiła dla małego ZUS 30 proc. wynagrodzenia minimalnego. W pierwszej połowie roku podstawa ta wynosiła 1.047,00 zł, a składki od niej liczone - 331,26 zł miesięcznie. Od lipca 2023 r. podstawa wynosiła 1.080,00 zł, a składki - 341,72 zł. W 2024 r. wysokość składek w ramach tzw. małego ZUS wzrośnie o około jedną piątą (w porównaniu do analogicznych okresów roku ubiegłego). Od stycznia 2024 roku podstawa składki wzrośnie do 1.273,00 zł. To oznacza, że składki, bez składki zdrowotnej, za okres od stycznia do czerwca wyniosą 402,65 zł miesięcznie. To o 71,39 zł więcej niż w analogicznym okresie roku ubiegłego. Zaś po drugiej podwyżce płacy minimalnej tj. od lipca 2024 roku, podstawa wymiaru ulgowych składek ZUS wzrośnie do 1.290,00 zł. To oznacza, że za okres od lipca go grudnia 2024 należność wyniesie 408,16 zł miesięcznie. W porównaniu do analogicznego okresu 2023 r. wzrost wyniesie 66,44 zł.
5. Wzrost wysokości składki zdrowotnej
Poza wzrostem składek na ubezpieczenia społeczne, przedsiębiorcy w 2024 r. powinni również liczyć się z podniesieniem minimalnej składki zdrowotnej z poziomu 314,10 zł do 381,78 zł miesięcznie, co jest uwarunkowane podwyżką minimalnego wynagrodzenia za pracę. Wysokość składki zdrowotnej nie może być niższa niż 9% minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu roku składkowego (rok składkowy rozpoczyna się 1 lutego). Zatem jeśli w tym roku minimalne wynagrodzenie w styczniu wynosi 4.242,00 zł, to minimalna składka zdrowotna wynosi 381,78 zł (4.242,00 zł x 9% = 381,78 zł).
Wysokość składki zdrowotnej uzależniona będzie od wybranej przez podatnika formy opodatkowania.
Podatnicy, którzy będą się rozliczać w 2024 roku wg skali podatkowej będą bez zmian opłacać składkę zdrowotną w wysokości 9% od dochodu uzyskanego w miesiącu poprzednim (nie mniej niż 381,78 zł). W przypadku zasad ogólnych nadal nie będzie można odliczyć zapłaconej składki zdrowotnej od podatku, ani zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów.
Podatnicy korzystający z podatku liniowego będą płacić składkę zdrowotną w wysokości 4,9% od dochodu uzyskanego w miesiącu poprzednim (nie mniej niż 381,78 zł). Przypominamy, że osoby płacące podatek liniowy mogą odliczyć od dochodu zapłaconą składkę zdrowotną, jak i uwzględnić w ją kosztach uzyskania przychodów, do wysokości ustalonego limitu. W 2023 roku limit wynosił 10.200,00 zł, nowy limit natomiast zgodnie z Obwieszczeniem Ministra Finansów z dnia 19 grudnia 2023 r. w sprawie wysokości kwoty składki na ubezpieczenie zdrowotne zaliczanej do kosztów uzyskania przychodów lub odliczanej od dochodu, w roku 2024 nie może przekroczyć kwoty 11.600,00 zł rocznie.
Podatnicy rozliczający się ryczałtowo nadal będą opłacać składkę zdrowotną wg progów, które pozostają bez zmian, zmianie ulegnie jednak podstawa, od której będzie naliczana składka zdrowotna:
Podwyżka przeciętnego wynagrodzenia bezpośrednio przełoży się więc na wzrost składek na ubezpieczenie zdrowotne dla ryczałtowców.
6. Nowy limit dla działalności nierejestrowanej w 2024 r.
Limit od 1 stycznia 2024 r. wynosi 3181,5 zł. Dla 2023 r. wynosił 2700 zł. Mamy więc wzrost o 481,5 zł. Takie przychody można osiągnąć w miesiącu bez konieczności rejestracji firmy w CEIDG.
Limit dla działalności nierejestrowanej stanowi 75% pensji minimalnej. Z uwagi na dwukrotną podwyżkę pensji minimalnej w 2024 r:
Zaprezentowane powyżej limity to limity miesięczne. Roczny limit wynosi więc od 1 stycznia 2024 r. 38.178,00 zł.
Niezmiennie wzrost kosztów prowadzenia działalności przełoży się na wzrost cen produktów i usług. Ponadto od 1 stycznia 2024 r. wzrosła akcyza na alkohol i papierosy, Klienci płacą 20 groszy za plastikowy kubek lub 25 groszy za inny rodzaj plastikowego opakowania. Przy tak wysokiej inflacji należy się spodziewać, że w związku z powyższym nie uspokoimy sytuacji rynku. Przewidywania NBP co do inflacji w 2024 roku poniżej 5 procent, uwzględniając nowe podwyżki, zdaniem ekonomistów, są bardzo optymistyczne jednakże uwzględniając chociażby wzrost akcyzy, wzrost opłaty paliwowej czy opłaty od opakowań inflacja może się nie uspokajać, tak jak w ostatnich miesiącach. Dodatkowo nadal niewiadomą pozostają dalsze decyzje rządu np. co do mrożenia stawki VAT na żywność, która została przedłużona tylko do 31 marca. Przedsiębiorcy nie ukrywają też, że czekają na realizacje obietnic wyborczych i uproszczenie systemu podatkowego.